Zorgt ChatGPT voor een nieuwe kloof in jouw bedrijf?

Gisteren een communiefeest… van mijn petekind dan nog wel. En peter, ikzelf, mocht een tekstje voorbereiden en voorlezen, thema kleur. Een lekkere mok koffie, muziekje op de achtergrond en schrijven maar. Maar bleek toch niet zo simpel te zijn, die kleuren. Even ChatGPT inschakelen… wat is de betekenis van die kleur en welke kleur krijg je als je een andere kleur mengt?

De antwoorden van ChatGPT zijn eigenlijk zelfs perfect te noemen: feitelijk, overzichtelijk, bronvermelding, suggesties… schitterend.

Er kan ook weinig mislopen: kleuren zijn kleuren… elke A.I. zou hier prima rond moeten kunnen werken.

Of toch?

De laatste maanden observeerde ik bewust in mijn omgeving, zowel privé als professioneel, het gebruik van ChatGPT. En daarbij vielen een aantal zaken op die tot nadenken stemmen.

Versterking van de digitale kloof…

… of de ontwikkeling van een nieuw, eerder A.I. kloof.

Volgens een onderzoek van McKinsey uit 2024 gebruikt ongeveer 79% van de leidinggevenden in grote bedrijven AI-tools zoals ChatGPT op dagelijkse basis, tegenover slechts 27% van de operationele medewerkers zonder technische functie.

OpenAI meldde dat in 2023 ongeveer 60% van het ChatGPT-verkeer afkomstig was van gratis gebruikers, terwijl slechts 12% van de actieve gebruikers toegang had tot GPT-4 via een betaald abonnement. Toch realiseerden deze betalende gebruikers gemiddeld 2,8 keer hogere productiviteitswinsten.

Als leidinggevende maak ik dus ook gebruik van een betaalde ChatGPT licentie. Hierdoor kan ik ten volle gebruik maken van alle toepassingen en het ding echt aan het werk zetten om tijd te besparen of slimmer te werken: dataverwerking, presentaties in zijn geheel vertalen, afbeeldingen genereren, audio omzetten naar tekst, tekst uit pdf-documenten halen, scripts schrijven, etc.

De efficiëntie die ik daardoor genereerde is enorm en draagt bij tot de kwaliteit van mijn werk.

Ik betrapte mezelf dat ik deze ‘win’ eigenlijk ook meer en meer verwacht van mijn team en de mensen rond mijn team. “Waarom doe je dat niet met ChatGPT?” of “Heb je dat al eens door ChatGPT laten doen?” of “Je gaat dat toch niet zelf meer doen?”. Tot één van mijn medewerkers mij er fijntjes op wees dat hij niet beschikte over een betaalde ChatGPT versie en hij dus de helft van wat ik kon, gewoon niet of toch veel minder met ChatGPT kon realiseren.

Maar ook privé kwam ik tot deze vaststelling: mijn dochter vroeg mij om haar presentatie Engels over een fictieve superheld na te lezen. Mooie presentatie, her en der wat foutjes… en opnieuw stelde ik mijn dochter van 13 jaar de vraag waarom ze haar presentatie niet door ChatGPT liet nalezen… meer nog: waarom vraag je niet aan ChatGPT om gewoon een presentatie te maken (waarop ze dan later zelf verder kan werken uiteraard) … want het ding kan dat dus perfect. Maar ook hier wees mijn dochter er vriendelijk op dat dit in haar ‘gratis’ versie niet kan.

Mijns inziens schuilt hier wel degelijk een opkomend gevaar van een nieuwe digitale kloof in onze maatschappij, maar ook het bedrijfsleven. De meeste zaakvoerders en CEO’s die ik ken beschikken allemaal over een betaalde ChatGPT versie. En ja, ze gebruiken dit dagelijks. En ja, my god, hoeveel tijd winnen ze daar niet mee? Maar ik merk dat ze (bewust/onbewust) ook deze ‘modus operandi’ verwachten van hun medewerkers. Of misschien eerder de snelheid en kwaliteit van output? Maar hoe kan je dat als medewerker bewerkstelligen als je zelf niet over een betaalde ChatGPT versie beschikt? Moet je hiervoor dan zelf instaan? Moet de werkgever dit voorzien? Wat met privégebruik van de (betaalde) ChatGPT versie? Wie is dan uiteindelijk eigenaar van het account en de data en prompts die in het account opgeslaan zitten?

Iedereen prompt?

Maar het gaat niet alleen om de centen. Als je een beetje intensief met ChatGPT aan de bak gaat, zal je als snel merken dat het schrijven van gerichte, slimme prompts (opdrachten) cruciaal is om uit ChatGPT te halen wat je wil. Ervaring en kennis van query’s en programmeertalen zal daar zeker bij helpen.

Een studie van MIT (2023) toont aan dat medewerkers zonder AI-ervaring gemiddeld 3 tot 4 weken nodig hebben om productief met tools zoals ChatGPT te werken. Ervaren gebruikers daarentegen realiseren tijdswinst tot 40% in complexe tekst- en dataopdrachten.

Hoeveel mensen binnen jouw organisatie beschikken over deze vaardigheden, even de marketing- en IT-afdeling buiten beschouwing gelaten?

Verschil in leercurve en -snelheid

Niet iedereen in jouw bedrijf zit vandaag op hetzelfde niveau van de digitale leercurve. En sommige medewerkers evolueren hierop sneller… of trager dan anderen. De ene medewerker zal uit zichzelf leren, de andere heeft een duwtje of opleidingskader nodig.

In België bleek uit de Digital Economy and Society Index (DESI, 2023) dat slechts 44% van de bevolking over bovenmatige digitale vaardigheden beschikt. Slechts 15% voelt zich competent in het gebruiken van AI-tools op het werk.

Dus laat je zoiets als ChatGPT of CoPilot gewoon los op jouw organisatie… of toch een ietwat gestructureerde aanpak, met duidelijke doelstellingen, milestones, communicatie en vooral ownership?

Uitsmijter

Kortom, A.I. (in al zijn breedte) kan iets heel krachtig zijn of worden voor een bedrijf en wanneer doordacht ingevoerd zeker en vast een verschil maken in de dagelijkse operationele werking. Maar zoals bij elk facet van digitale transformatie zijn er een aantal principes die volgens mij heilig zijn:

• Vertrek altijd van een kader (strategie): welke rol en plaats wil je dat A.I. inneemt in jouw organisatie? Welke impact verwacht je en waar/wanneer/hoe wil je die zien?
• Communiceer helder, op het niveau van elke medewerker, wat je wil bereiken, waarom en wat het voor de medewerker kan betekenen. Herhaal de communicatie tot wanneer het voor iedereen helder is of wanneer er updates te melden zijn. Wees consistent in jouw communicatie.
• Neem angst weg! Zeker in retail is de eerste pushback die je doorgaans krijgt het argument dat A.I. (breder digital) alle jobs gaat wegnemen… wat natuurlijk quatsch is. Maar opnieuw zal je dit helder moeten kaderen.
• Voorzie de nodige tools voor jouw medewerkers. Hoe kan je verwachten dat jouw bedrijf op deze trein springt als jouw medewerkers zelf niet op de trein kunnen meerijden?
• Begeleid, ondersteun en documenteer. Of het nu een SAP-transitie is, een A.I. implementatie, activatie van CoPilot… het loopt doorgaans fout omdat je na de implementatie van een nieuwe tool té weinig budget voorziet voor opleiding & coaching. Slechts 32% van de bedrijven in de EU investeert actief in AI-training voor niet-technische medewerkers (Bron: Eurostat, 2023).
• Promoot jouw ambassadeurs. Er zitten er altijd een paar ‘rappe’ tussen die onmiddellijk op trein zitten en de trein zelfs sneller doen rijden. Zet deze mensen in de spotlight, geef ze de ruimte om te evangeliseren, anderen te inspireren en helpen… kortom erkenning.
• Evalueer & kill your darlings. De digitale trein gaat razend snel. En je kan bijna niet anders dan deze snelheid matchen. Maar van een trein die aan een rotvaart dendert valt er soms eens iets af of gaat er een wiel stuk. Dat is met A.I. en digitalisering en vooral implementatie van nieuwe tools niet anders. Er zullen implementaties zijn die nadien niet blijken op te leveren wat verwacht was. “Fail forward” lijkt toch meer en meer de aanpak te worden om de trein op snelheid te houden. Dus ja… het zal soms mislopen… can’t fix it… kill it en begin opnieuw. Uit een Harvard Business Review survey blijkt dat ongeveer 42% van de AI-implementaties in bedrijven na 12 maanden wordt bijgestuurd of stopgezet wegens tegenvallende resultaten of gebruik.
• Hold you horses. Ja, A.I. komt en komt hard, digital ook. Maar niet alles zal opgelost worden met A.I. Mensen zullen nog lang de hoeksteen vormen van elke organisatie. Mogelijks in een andere rol, met andere taken en een aangepast werkritme, maar ze blijven nog even. Dus ga ook niet te snel, geef jouw mensen niet het gevoel dat ze redundant zijn geworden of dit zullen worden, want je zou wel eens van een koude kermis kunnen terugkomen.